1. Baserria kultura eta jakinduria da
Baserriek euskal gizartean izan duten eta duten garrantzia artikulu baterako ez ezik, doktorego-tesi baterako hizketagai ere izan daiteke. Baina, laburbilduz, familia eta gizarte-kohesiorako lekuak izan dira, eta tokiko hainbat eta hainbat ohituen gordailu, betiere ama naturarekiko errespetuan oinarrituta. Belaunaldiz belaunaldi gordetzen eta transmititzen jakin den lurra lantzeko moduari buruzko ezagutza zabala da beste altxorretako bat.
2. Tokiko ekonomia
Bai, lehen sektoreak ere aberastasuna eta enplegua sortzen ditu. Eta ez bakarrik zuzenean: azoka indartsu batek ez ditu baserriak eta ekoizleak bakarrik indartzen. Izan ere, zenbat eta bertako produktu gehiago kontsumitu, orduan eta produktu gutxiago inportatu beharko da. Eta eredu horren iraunkortasuna ez da ekonomikoa bakarrik, ekologikoa ere bada.
3. Ingurumenaren zainketa
Benetan uste dugu gure ingurua hain eder bakarrik mantentzen dela? Gure larre eta baseoen zantza lanen atzean jende ugari dago, familia osoak. Produktuen ekoizpenak eta animalien hazkundeak lan horretan laguntzen dute. Eta denboran iraun dezan, beharrezkoa da baserri horien lanaren errentagarritasuna.
4. Barietate eta arraza autoktonoak
Tokiko produktuaz ari garenean, ez dugu esaten hemen sortuak direlako soilik. Inguruko baserriek barietate jakin batzuen haziak gordetzen dituztelako edo arraza jakin batzuetako animaliak hazten dituztelako ere badiogu, soilik gure inguruan lantzen direnak. Ibarrako piparraren kasua izan daiteke, adibidez. Edo sagar barietate ugarirena ere bai: Manttoni, Gabiri, Saltxipi, Txalaka, Moko, Mokote… tokiko kontsumoagatik izan ez balitz – sagardotegiek zerikusi handia dute hor– bertako barietate asko agian ez lirateke existitu ere egingo. Animalia arrazekin ere gertatzen da: Euskal Txerria, ardi latxa eta gazta, behi terreñak…
5. Hizkuntza-aberastasuna
Hitz asko daude, gehienak erabiltzen ez direnak eta galbidean daudenak, baserriaren, lehen sektorearen eta merkatuaren inguruan. Inoiz jaso izan ditugu termino horiek “Azokako hiztegia” izenekoan, aberastasun hori gorde asmoz. Adibide hauek erakusten dute euskarak bere hitz asko hartu dituela lurrarekiko errespetuarekin duen harreman estutik. Hiztegi hau osatzen lagunduko? Besterik ezagutzen baduzu, bidal iezaguzu.
Eta, nola ez, azoka egun batek herrian sortzen duena:
6. Azokak inguratzen duen guztia
Larunbata Tolosan jendea da, giroa. Eta horrek badu ondorio sozial zein ekonomikorik: jendea biltzen du inguruko taberna eta jatetxeetan; beste leku batzuetako jendea erakartzen du; erosketak aktibatzen ditu tokiko merkataritzan. Zer lirateke, bada, gure herriko kaleak Azkarik gabe?
Eta puntu honetan beti gogoratu beharreko zerbait datorkigu burura: azoka bat bizi mantentzea, gizarte bati bizia eta etorkizuna ematea da.
